De kracht van de moedertaal (26-05-2018)

Uit: De Limburger, 25 mei 2018

DE KRACHT VAN DE MOÔDERTAAL
Tekst: ROB COBBEN
Foto: RENÉ CORTEN

Schrijfster Octavie Wolters uit Roermond mocht de teksten selecteren voor het negentiende Platbook. Ze was aangenaam verrast door het niveau van de inzendingen.

Ze kan zich er nog steeds over opwinden. Is zichtbaar geëmotioneerd over de opmerking die een Amsterdammer een tijdje geleden tegen haar maakte; dat Limburgers dialect spreken omdat ze zich willen afzetten tegen de rest van Nederland. Met zo’n opmerking doe je de moôdertaal ernstig tekort, vindt Octavie Wolters. „Het dialect is zo emotievol. Het echte gevoel dat ik bij sommige dialectwoorden heb, kan ik niet overdragen, dat is niet te vertalen in het Nederlands. Dat vind ik jammer en fascinerend tegelijk. De moedertaal bezit een oerkracht.”

Wolters, in 1977 geboren in Sint Odiliënberg en tegenwoordig woonachtig in Roermond, is Neerlandicus. Ze was fanatiek blogger en vlogger voordat ze twee jaar geleden haar debuutroman Voorland publiceerde bij uitgeverij Ambo|Anthos. In het Nederlands. Voor Platbook 19, dat ze samenstelde, schreef ze het voorwoord. In het dialect. Haar eerste publicatie in haar moedertaal, bekent ze. Nee, dat is niet bewust nooit eerder gebeurd. „Schrijven in het Limburgs kwam gewoon niet eerder op mijn pad. Toen ik op mijn website meldde dat ik een boek ging schrijven, kreeg in meteen een reactie van een uitgeverij uit Amsterdam. Ik heb Voorland in het Nederlands geschreven omdat die uitgever dat wilde.” Haar tweede roman, die nog in de maak is en waarschijnlijk volgend voorjaar in de winkel ligt - „het is een rijpingsproces, dat ik de tijd wil geven” - zal ook in het Nederlands verschijnen. Maar ze sluit niet uit dat ze in de toekomst vaker in het dialect zal gaan publiceren, vertelt ze.

Smaakvol
Wolters was aangenaam verrast door het niveau van de inzendingen voor Platbook 19, vertelt ze. „Ik was nieuwsgierig, wist niet goed wat ik moest verwachten. Iedereen kon immers een bijdrage insturen. Maar de meeste inzendingen vond ik smaakvol. Ze straalden een zekere bezieling van de schrijver uit. Dialect schrijven is toch een vak apart. Je leert dat niet op de lagere school, je moet je er echt in verdiepen.”
Zo’n negentig proza- en poëziestukken uit alle delen van de provincie kreeg Wolters onder ogen. Daarvan heeft ze er uiteindelijk 39 geselecteerd voor de nieuwste uitgave van de dialectreeks, die morgen gepresenteerd wordt. „Ik heb me laten leiden door mijn gevoel”, legt ze uit. „Als iemand in mooie beelden spreekt, geef ik me al snel gewonnen. Ik hou enorm van beeldend taalgebruik.”

Harde en zachte dialect
Wat haar het meest is opgevallen? De enorme verscheidenheid aan dialecten. Wolters: „Ik wist natuurlijk dat de Limburgse taal rijk is en dat er veel verschillen in zitten. Maar als dat dan allemaal op papier staat, vind ik dat geweldig om te zien. Het Noord-Limburgs met z’n harde k-klanken, het zachte, zuidelijke dialect met z’n lange tonen...”

Wat haar het meest geraakt heeft? „Enkele bijdragen in het Kerkraads. Dat dialect is hermetisch, je moet als niet-Kerkradenaar moeite doen om het te doorgronden. Maar als dat lukt, dan blijkt hoe prachtig die taal is. Ik was enorm geraakt door het gedicht E sjwestersje van Sjeng Strouven. Opgebouwd uit strofen van vier regels, zonder metrum en zonder rijm. Maar zo aandoenlijk en vertederend opgeschreven, pretentieloos ook. Dat is echt mijn favoriet.”

Iech wós ’t zicher en de mam hauw ’t óch in ’t jeveul: iech zouw e breursje krieje um mit tse kanne sjpieële en voesballe. De entäusjoeng woar jroeës wie de mam mit jet noa heem koam wat zie e sjwestersje neumet. Iech moeët vroeë zieë mit e zoeë sjun sjwestersje, zate ze allenäu, mer iech woar ’t nit.

Platbook 19 wordt 26 mei  om 17.00 uur gepresenteerd in boekhandel Plantage in Roermond. De uitgave kost 9.90 euro.