Eikels (18-09-2024)

Ik raapte dus een tas vol eikels van het pad tussen De lanck en het ven. Thuis sneed ik ze allemaal doormidden, doopte ze in de inkt en maakte er afdrukken van. Allemaal naast elkaar en onder elkaar, als een soort stramien. Het ziet er heel mooi uit vind ik, het zijn natuurlijk amper meer dan vlekjes, die eikels, maar zo mooi gerangschikt lijkt het toch alsof ze bijelkaar horen. Ik heb er een soort geheel van gemaakt. Ik vraag me soms  af of ik dat wel mag doen, als mens zijnde. Maar ik denk dat het goed is. Ik hoor natuurlijk ook gewoon bij de natuur, diep vanbinnen. Ik ben net zo gerechtigd om structuren toe te kennen als, noem eens wat, een boom die zijn kruin in een bepaalde symmetrie laat groeien. Toch?

Dit is een interessante gedachte, nu ik hem zo opgeschreven zie staan. Want in mijn woorden, zo concreet en precies, schemert eigenlijk iets anders door dan wat ik zeg: namelijk dat de mens helemaal niet gelijk staat aan de natuur. De kwestie of de mens groter danwel nietiger is dan de natuur daar ga ik me niet aan wagen, het is dieper dan dat, kernachtiger. Het is meer de vraag of de mens binnen de cirkel van de natuur hoort of er buiten staat. Blenden we in of zijn we de observanten, de gebruikers, de consumenten?

Mijn eerste aandrang is om te zeggen dat we er onderdeel van zijn, we zijn van hetzelfde vlees en bloed gemaakt als de vogels, de runderen, een fruitvliegje. We verhouden ons op dezelfde manier tot de aarde als de planten, de bomen, het water. Maar op één punt verschillen we wel degelijk. De mens is een bewust en denkend wezen. Een wezen met een toekomst, met reflectievermogen, beoordelingsvermogen. Bomen niet. Een ree denkt niet (of amper) vooruit. Een vogel is zich niet bewust van zijn eigen gedrag. (Ik ken de boeken van Peter Wohlleben, een boom kan meer dan we altijd aannamen, maar bewust is hij zich daar niet van. Of althans: misschien is er wel een bewustzijn maar dan is dat een heel ander dan wij kunnen begrijpen.)

Maar.
Stel nou dat we ons denken en onze beoordelingen, toekomstideeën en plannen uit zouden schakelen. Tot we niets méér zijn dan een wezenlijke mens. Dan zijn we de bomen, de planten, het water, de vissen, de vogels, de mieren. 

In de weken dat ik met dit project bezig ben voel ik me elke dag dieper wegzinken in de details die zich voor mijn ogen openbaren. De kleinste plantjes, het onbeduidendste onkruid dat ik in de bermen langs De Lanck vind of langs het pad, en waarvan ik denk: hoe is het mogelijk dat ik dit nooit eerder heb gezien? Ik pluk het, neem het mee, zoek de naam op, de meest wonderlijke botanische namen kom ik tegen. Ik dacht dat ik botanisch goed onderlegd was maar nu moet ik nederig bekennen dat dat in de verste verte niet het geval was. Ik wist niets. Ik rol de planten in met inkt, druk ze af, hun nerven, aderen, haarvaten tonen zich op het papier aan me. Ik zie een landkaart vol wegen en zijwegen, vertakkingen, kartelranden, ik zie iets wat volkomen nieuw voor me is. Een nieuwe wereld. En hoe deemoedig voel ik me dat ik daar een onderdeel van mag zijn.