Schors (27-12-2024)

De afgelopen maanden heb ik bij Blankwater gezocht naar patronen, stelsels, ritme's. Maar hoe zuiver de aderen in de bladeren die ik afdrukte ook waren, hoe puur de composities die ik vond zich ook ontsponnen, ik blijf met de vraag zitten: is de natuur, de wereld, de gebeurtenissen, de mensheid, is zij orde of is zij volledige anarchie? Is alle ordening die er is een gericht, welbewust model? Of is alles niet meer dan louter toeval?

Op het moment dat pap het levenloze lichaam van Matthieu zachtjes onder Trui uitschoof, keken de Duitse soldaten toe. Ze hadden zich verzameld aan de rand van het erf, sommige namen hun helm af, ze zwegen, hun monden strak, hun vuisten samengebald. Trui stond op, veegde de rijp van haar rok, hees haar sokken in haar klompen op en liep langs hen heen zonder ze aan te kijken.

Precies op dat moment kwam Ria het erf op, ze was buiten adem, ze moest de hele weg uit het dorp gerend hebben, ondanks haar zware, acht maanden zwangere buik. Ze zag niet wat er zich had afgespeeld, haar ogen stonden wild, met twee handen greep ze Trui vast, alsof ze haar doorelkaar wilde schudden.
'Het is Jan,' schreeuwde ze. 'Het is Jan, ze hebben Jan.'

De ergernis onder de commandant die de stad regeerde was de afgelopen weken tot een hoogtepunt gestegen, waar zaten de mannen verscholen? Diverse oproepen voor de Arbeitseinsatz hadden niets opgeleverd, het had hem tot wanhoop gedreven. Die nacht had hij een flink bataljon soldaten opgetrommeld, ze trokken door de straten en bij de kelder van de jongensschool was het raak. De veertien mannen die er zaten joegen ze naar buiten, ze waren bleek en vermagerd, een jongen huilde, met de loop van hun geweren dreven ze ze de weg op.

Het was de laatste keer dat de mannen daglicht zouden zien. In het witte landschap toog de groep richting het oosten, door de witte weilanden, langs de velden. De zon ging onder in een van de mooiste zonsondergangen die de wereld ooit gekend heeft, helder en in een schitterend zachtroze. In het bos was het stil, schemerig, een gaai vloog schriekend op. De mannen kregen elk een schep, groeven moeizaam hun graf in de bevroren grond, stonden aan de rand van het gat, en toen niets meer. Veertien lichamen werden toegedekt door door de aarde, in een eeuwige omhulling.