Wilgenkatjes (10-03-2025)

'Vanaf volgende week heb ik een paar weken vrij voor de nieuwe colleges gaan beginnen.'
Onze oudste dochter is een paar dagen thuis. Voor mijn verjaardag alvast, we hebben haar van het station gehaald en eten de kaneelbroodjes die de jongste nog snel even heeft gebakken. Buiten is het donker en de straat is rustig.
'Fijn,' zeg ik.
Ze studeert hard en haalt hoge cijfers, politieke filosofie bevalt haar. Niet gek, het kind kwam denkend ter wereld. Als kleuter veroberde ze al ethische vraagstukken als ontbijt.
'Ik ga een poosje alleen op reis,' zegt ze dan.
Ik slik even.
'Waar ga je heen?'
Ze glimlacht. 'Krakau.'
Het duurt even voordat mijn hoofd het rekensommetje heeft gemaakt. Krakau? Waarom Krakau?
Dan valt het kwartje.
'Ik wil naar Auschwitz,' zegt ze.
Ik knik.
Natuurlijk wil ze naar Auschwitz.

Ze is twintig, natuurlijk wil ze alleen op reis. Ze woont al twee jaar op zichzelf, ging al vaker zonder ons op vakantie, heeft haar eigen leven, leuke bijbaan, een hoop vrienden, een toneelgroep want the world is her stage. 

En nu dus naar Auschwitz.
'Pas je wel op?' zeg ik. 'Bel je me als je het niet kan verdragen?'
Ze knikt. Een ongeduldig knikje, zoals ik dat van haar ken. Ze zoekt het zelf wel uit, ze kan het zelf wel, laat me mam, ik doe dit op mijn manier.

Als ze weer uit is gevlogen denk ik erover na. Ik weet niet wat ik ervan moet denken dat mijn kind zich in de oorlog gaat storten. De oorlog die ik zo wanhopig probeer af te sluiten, die ik probeer te doorleven zodat toekomstige generaties er geen last meer van hebben. Wat zou ik haar gunnen om de ellende niet te hoeven voelen, om niet het zwarte gat dat het vernietigingskamp is door te gaan. En tegelijkertijd voel ik respect voor haar, dat ze het aandurft. Ikzelf heb nooit naar Auschwitz gewild omdat ik weet dat ik de pijn daar niet kan verdragen. Misschien ervaart zij de last veel minder, en kan ze het juist daarom aan.

De kieviet is terug op Blankwater. Ik hoor hem eerder dan dat ik hem zie, schrille buitelende kreten, ik veer op, als de kieviet er weer is dan is het lente. Het ven is onwaarschijnlijk blauw, het glinstert, twee reeën achter de bremstruiken, groenlingen die schetteren. Overal trekt het water zich nu terug, geregend heeft het al een paar weken niet meer, het pad is zowaar stoffig, ik heb mijn jas uitgetrokken en loop in een dun shirt. De helling van de Duitse berg is zichtbaarder dan ooit, de bomen staan grijs en als dunne haarimplant te wachten op het moment dat de eerste blaadjes zich ontrollen.

Trui ligt al de hele dag op bed, het is de warmste plek, de fabriekshal is tochtig, door de gebroken ruiten waait de koude januariwind naar binnen. De Duitse militairen hebben geen nieuws over wanneer hun trein vertrekt, de dagen duren eindeloos. Ze piekert over Marie die in het lazaret is achtergebleven, een brief schrijven heeft geen zin, een telefoon is er niet. De emaillen emmer waarop iedereen in haar compartiment de behoefte deed is verdwenen, gepikt door iemand uit een andere zaal, als ze naar de WC moet dan moet ze naar buiten, in het bos. Rondom de fabriek is de sneeuw modderig en glad, overal tussen de bomen liggen uitwerpselen. Ze gruwelt ervan. 

In de achterste zaal ligt Ria met Jeanne, Trui zoekt hen af en toe op, ondanks de omstandigheden groeit de kleine Jeanne als kool. Ze kijkt wakker uit de oogjes, kraait van plezier als ze Trui ziet, grijpt naar haar zwarte krulhaar. Ria maakt zich zorgen, haar voorraad melkpoeder is aan het slinken.
'Nog even en we zijn in Friesland,' zegt Trui tegen Ria. 'Daar is het schoon en krijg je voeding voor haar.'
'Ik hoop het maar,' zegt Ria.