Mijn prentenboek heeft een beetje vertraging. Dat komt doordat er een wereldwijd papiertekort is en dat komt weer doordat iedereen tijdens de coronacrisis alles online ging bestellen, daarvoor waren dozen nodig en dus karton. Alle papierpulp die nodig was voor mijn boek zit nu, kortom, in lelijke Zalandodozen. Het is natuurlijk erg jammer maar ik voel me hierdoor wel onderdeel van een grote mondiale keten, een schakel in een wereldwijde sequentie, sterker nog: ik heb me nog nooit zo verbonden gevoeld met de actualiteit dus mij hoor je niet klagen.
Overigens heb ik überhaupt geen reden tot klagen. Zo was ik vorige week in de universiteitsbibliotheek van Leiden, daar kreeg ik een persoonlijke rondleiding van de conservator van het prentenkabinet. De drie linosneden die hij heeft aangekocht waren helaas nog niet te zien in de collectie maar dat kwam doordat ze bij de restarateur liggen. Die lijmt ze op mooie onderplaten waardoor ze goed bewaard blijven voor de eeuwigheid. Ik vond het lang een wonderlijke gedachte dat mijn werk de eeuwigheid gaat doorbrengen naast dat van Rembrandt en consorten, maar hier in het kabinet bekroop me een vreemd relativerend gevoel. De nabijheid van het werk van de oude meesters in de context van dit eeuwenoude archief maakte het in mijn hoofd minder, nu ja, goddelijk. Je kunt enorm hoogdravend doen over de kunsten, en dat zijn ze natuurlijk ook, maar als kunstenaar ben je ook gewoon heel vaak bezig met banale zaken, het uitrekenen hoe groot je vel papier moet zijn, de boel op maat snijden, bedenken hoe je iets gaat aanpakken. Plotseling drong tot me door dat we vakbroeders waren, de oude meesters moeten met dezelfde praktische kwesties hebben geworsteld als ik, zittend op een doordeweekse dag aan mijn werktafel.
Na afloop van het bezoek aan de conservator dronk ik wat in het Hortuscafé met Marika. Ze geeft les aan de Leidse universiteit en we bespraken de introductie die net begonnen was, op de heenweg had ik overal groepjes eerstejaars gezien. Ik moest denken aan mijn eigen introductie, lang geleden alweer, een jonge studente Nederlands. Ik herinner me dat ik geen idee had hoe mijn toekomst eruit zou gaan zien en dat me dat een heerlijk gevoel van vrijheid gaf. En ik constateer, nu ik dit schrijf, dat ik datzelfde gevoel op dit moment in mijn leven ook heb.

WEER OP VOORRAAD

De afgelopen weken werkte ik aan dit landschap in vier kleurendruk op A1 (84,1x59,4). Voor het eerst in hele lange tijd gebruikte ik weer de ouderwetse linoleum, simpelweg omdat de softlinoplaten waar ik normaalgesproken mee werk niet te krijgen zijn in een dergelijk formaat. Het was weer even wennen maar uiteindelijk paste het wat grove, wat stugge materiaal heel goed bij het effect dat ik wilde bereiken. De inspiratie vormde het landschap rondom de Raaijerweg, de felblauwe lucht en het afstekende, glanzende geel van het graan in de maand augustus. Het was een reusachtige klus, zo'n groot werk maakte ik nog niet eerder en ook het afdrukken is wennen op dit formaat (hij past niet door de pers dus alles moet handmatig) maar ik ben heel blij met het resultaat.

Ik maakte De Lezeres een paar maanden geleden in linosnede en had toen nog geen idee dat ik haar uiteindelijk op een muur zou gaan schilderen. Ze blijkt er uitstekend tot haar recht te komen. Haar rust en sereniteit zijn prachtig overgebracht mede door het beste schilderteam dat ik me kon wensen, heel veel dank voor Nina van der Werf en Elisa Verkoelen. De muurschildering is te zien bij Boekhuis de kleine Tovenaar, Hoekstraat 1 in Roermond.

Het radio-interview met L1 over de schildering is hier terug te luisteren.

Als er één boek is dat je deze zomer moet lezen dan is dat Een revolverschot, van Virginie Loveling. Het boek is geschreven in 1905, met liefde gemoderniseerd door Annelies Verbeke en onlangs opnieuw uitgebracht. Het is een van de beste boeken die ik de afgelopen jaren las.
De wat tanige Marie vat een diepe verliefdheid op voor haar overbuurman, een graag geziene, aimabele man die voor iedereen een aardig woordje klaar heeft. Na lang smachten en enkele verholen aanhankelijkheden waarin hij haar het hoofd nog wat meer op hol brengt blijkt Marie niet het enige paard te zijn waarop hij heeft gewed. Ach, het is tegelijk een troost en een desillusie dat er ruim honderd jaar geleden al gladjakkers bestonden, zelfs op het pastorale Vlaamse platteland.
Een revolverschot is ongelofelijk goed geschreven, het boeit tot de laatste pagina. De verliefdheid zindert tegen het erotische aan, de argwaan spint zich langzaam maar trefzeker in de zinnen, Loveling bespeelt de emoties van de lezer zeldzaam vakkundig.
Ook een aanbeveling verdient Gesprekken met mijn tuinman, van Henri Cueco. Ik heb nooit zoveel op met het verheerlijken van het fenomeen mannenvriendschap, en toch vond ik het in dit boek heel mooi, subtiel en fijngevoelig door het verhaal geweven, de basale, bijna aardse band tussen een kunstenaar en de man die zijn moestuin verzorgt. Het boek is overigens verfilmd en nu te zien op Netflix met als titel Dialogue avec mon jardinier, ik vond het heel aangenaam om de roman en de film te vergelijken.
Een revolverschot en Gesprekken met mijn tuinman zijn boeken die je niet meteen gladgestreken en geriefelijk verwelkomen, de oud-Vlaamse zinnen kunnen je misschien doen terugdeinzen en de vorm die Cueco koos kan in het begin wat stroef aanvoelen. Maar echt, lees door en je merkt hoe mooi het Vlaams van ritme is, hoe het het gevoelsleven weerspiegelt, hoe Cueco in schijnbaar alledaagse aantekeningen een grote diepte weet te bereiken.
Lees ze allebei.

Copsford van Walter Murray en Ik ben een eiland van Tamsin Calidas hebben hetzelfde thema. In Copsford verlaat een jonge man het drukke Londen en vestigt zich in een afgelegen en vervallen huis, in Ik ben een eiland is het een jonge vrouw uit Notting Hill die het probeert te redden in de rauwe natuur van een desolaat Schots eiland.
Ik weet niet zo goed of ik zelf de boeken over afzondering uit de immense aanbodzee pik of dat het er gewoon van wemelt, als een trend, een nieuw literair escapisme. Misschien is het iets anders, beschrijven deze boeken juist de bevestiging van wat we tegenwoordig allemaal voelen: de natuur is sterker dan wij. Een affirmatie van onze eigen nietigheid.
Copsford is geschreven in 1920 maar pas onlangs vertaald naar het Nederlands, Ik ben een eiland is uitgekomen in 2021, gloednieuw dus. Murray geeft de natuur de ruimte in zijn boek, hij vertelt eenvoudig over zijn strijd met het oude huis, de ratten die hem teisteren, hoe hij kruiden verzamelt, het is aan de hand van de natuuromschrijvingen dat we een beetje omfloerst maar op sympathieke wijze zijn karakter leren kennen. Ik vond het zo mooi dat ik er emotioneel van werd.
Calidas heeft in tegenstelling tot Murray veel woorden nodig, veel adjectieven ook, soms op het archaïsche af, veel gebeurtenissen, ze reflecteert een hoop en zet vooral zichzelf op de voorgrond in haar omschrijvingen over het leven op de Schotse croft.
Over trends gesproken, in De overlevenden van Alex Schulman zet de schrijver in de klare lijn zijn waar veel schrijvers zich tegenwoordig van bedienen zijn verhaal uiteen. Gladgestreken en opgepoetst werkt hij naar de apotheose toe, zijn stijl doet me nog het meest denken aan Benedict Wells en laat me stiekem vermoeden dat er een leger aan redacteuren aan heeft zitten sleutelen voor het glanzend en shiny aan zijn tocht naar de wereld kon beginnen. Schulman doet een trucje, ik zal het niet verklappen, maar als je een beetje belezen bent dan zul je al vroeg in het boek begrijpen wat er aan de hand is.
Niet op de foto staat het boek Zeebrieven, van Siri Jacobsen. Ik mocht het een tijd geleden in manuscriptvorm lezen maar sinds deze maand is het uit. In dit bijzondere boek schrijven twee zeeën elkaar brieven, ik vond het ongelofelijk verfrissend en mooi. Een boek als een kunstwerk.