Er moest een nieuwe bank komen. Dat kwam omdat in de oude een muis zijn intrek had genomen. Op een koude winteravond voelde ik iets zachts langs mijn arm lopen en bij het verwijderen van een kussen keken me twee zwarte kraaloogjes aan.
'Dit kan zo niet, Octavie,' zei mijn echtgenoot.
'Ach,' zei ik.
Maar de volgende dag gingen we naar de meubelzaak en bestelden een deugdelijke, volwassen zitbank.
Die werd vorige week bezorgd.
'Prachtig designbankie, mevrouw,' zei de man van de bezorgservice, 'en ook nog van Nederlandse makelaardij.'
Ik knikte en zei niks over het woord makelaardij, dat vond ik goed van mezelf. De man monteerde de pootjes, tikte aan zijn slaap en vertrok.
Toen was ik alleen in huis, met twee banken. Ik wist ineens wat ik met de oude zou gaan doen, en sleepte hem door de tuindeuren naar buiten. Onder de grote plataan, met uitzicht op de stokrozen, zette ik hem neer.
Daar lig ik nu alle dagen en ik begrijp niet dat ik ooit zonder een bank in de tuin heb gekund. Ik overpeins er het leven, het schrijven en alles ertussen in, en bij iedere goede gedachte komt er een windvlaag die de plataanbladeren laat applaudisseren.
Als ik zo lig dan stel ik me voor dat er in het donkere onderstel de muis nog steeds woont, zijn snorharen poetst, aan een verloren chipje knabbelt. Af en toe werpt hij een liefdevolle blik omhoog, waar hij de afdruk van het grote mens in de kussens ziet.
En dan ben ik intens tevreden.

Als je op De Lanck helemaal doorrijdt, kom je bij De Duitse bos. Dat is een prachtig gebied, het pad vormt er de grens tussen Duitsland en Nederland, de hoogteverschillen zijn adembenemend. Maar omdat ik er aan de Duitse, woudachtige kant steevast verdwaal ga ik liever richting het Blanke Water, ik hou van het open veld waar ik van me af kan kijken.
Er hangt een geelgrijze onweerslucht in het zuidwesten, de zwaluwen vliegen laag, uit de weides en bermen komt de geur van duizendblad, boerenwormkruid. Het ven tussen de weilanden schijnt stralend blauw, ik zou er zo graag eens gaan kijken, maar aan alle kanten staat prikkeldraad.
Het water aan de andere kant van het pad heb ik in de afgelopen jaren zien verdrogen, een jaar of tien geleden heb ik er nog geschaatst, nu heeft het riet de overhand, het is hooguit nog een moeras. Als ik er langs loop ploppen de kikkers van de oever de ondiepe geultjes in, hun benen traag gestrekt als ze wegzwemmen.
Ik kom hier iedere week wel een paar keer, in de hoge zomer, als het zand voor mijn voeten opstuift, in de winter als de akkers kaal zijn. Soms moet ik tijdens mijn wandelingen denken aan Het verhaal van mijnheer Sommer, het boek van Patrick Süsskind. Mijnheer Sommer loopt elke dag met zijn wandelstok door het landschap en niemand weet waarom.
Ik wandel langs de kudde koeien, de modder op het pad is ingedroogd, de grond gescheurd. Twee kieviten schreeuwen naar me, ze duikvluchten om me heen, zo dichtbij dat ik de luchtverplaatsing van hun vleugels kan voelen. De onweerslucht is weggetrokken, de zon schijnt op de bosrand, ik kijk naar de Duitse heuvels, de blauwe lucht erachter.

Ik was er al jaren niet meer geweest, in de O. Meestal als ik ga wandelen kies ik een plek ten noorden van de stad waar ik woon, ik weet eigenlijk ook niet waarom. Misschien omdat ik daar nog iets te zoeken heb. De O ligt naar het zuiden, vlak bij het dorp waar ik ben opgegroeid. Vroeger kwam ik er vaak, maar nu was ik al bijna vergeten dat het bestond.
De naam is een beetje vreemd, het komt van Ohe, wat waarschijnlijk van Oë is afgeleid, dat vruchtbare grond langs een rivier betekent. Dat klopt, want verderop, achter de grote boerderij, in het lagergelegen dal, stroomde de Roer. Al kon ik de rivier zelf niet zien, ik zag wel het lint van oeverbegroeiing dat meanderend door het landschap ging.
Ik liep op het smalle pad tussen de glooiende velden. Aan de ene kant stond het koren, grijsgroen en stram nog, straks als het geel is, wordt het leniger en zal het meewaaien met de wind. Aan de andere kant stonden aardappelen. Ik heb een hekel aan aardappelplanten in het landschap, ik vind ze lelijk en ze ruiken smerig, dan nog liever mais.
Het was tegen achten, een beetje nevelig, in de verte zag ik de kerk van het dorp, een molenwiek die boven het bos uitstak, een wolk die voor de zon was geschoven. De randen schenen felgoud, een stralenkrans die in lichtroze erachter vandaan kwam. Hemelbrand. De godenwereld is vergaan, de mensheid is aan zichzelf overgeleverd. Götterdämmerung, dacht ik, dat is wat Götterdämmerung is.
Toen floot ik de hond want er kwam me een langzame fietser tegemoet. Door het kleine bosje, langs het wegkruis, liep ik terug naar de auto.

De das stak rustig het pad over, maar een paar meter bij me vandaan. Het was tegen de avond, een beetje schemerig door de laaghangende bewolking, warm. Ik was de hele weg door het bos nog niemand tegengekomen, alleen hadden er zachte stemmen geklonken uit het zeilbootje dat op de afgelegen plas dobberde, het geluid rolde over het water tot de oever waar ik een tijdje had gestaan om na te denken.
Ik stopte met lopen en keek hoe de das voorbij wandelde, het zag er een beetje sullig uit, zijn neus iets naar voren, alsof hij bijziend was. Ik heb het even opgezocht, en dassen kunnen inderdaad niet zo goed zien, ze vertrouwen vooral op hun reukzin. Ze hebben vaste paden waarover ze lopen die ze markeren met hun eigen geur, deze wissels kunnen eeuwen oud zijn, net als de burchten waarin ze wonen.
Mijn huis staat vlak bij zo'n burcht, tien minuutjes fietsen door het veld richting het Rozenkerkje. Je moet het wel weten, anders zie je het niet, een steile wand van gelig zand met daarin holen, verscholen achter bomen en struiken. Ondanks dat de dassen zo dichtbij wonen, had ik er nog nooit eentje levend gezien. Soms zie je je hele leven iets niet, terwijl het heel nabij is.
Ik keek toe hoe het beest in het hoge gras verdween en liep weer verder. De rest van de avond moest ik heel vaak aan hem denken.

Er waren mooie woorden van uitgever Paul Weelen, die me consequent en op z'n Kerkraads ''t Octavie' noemde wat ik ontroerend vond, de opkomst was buitengewoon, de bundel prachtig. Ik ben trots dat ik deze Limburgse literaire bloemlezing heb mogen samenstellen. Platbook 19 is een boek geworden vol oude bekenden en nieuw talent, in alle schakeringen die de schitterende Limburgse taal rijk is.

De titel van mijn voorwoord luidt: 'Wie 't voor, wie 't is, wie 't och waerd', naar de woorden van Carboon. De eerste alinea lees je hier, wil je meer lezen, ook de 39 bijdragen van alle schrijvers en dichters, Platbook is nu in de Limburgse boekhandels te koop.

WIE 'T WOOR, WIE 'T IS, WIE 'T OUCH WAERD
Ich gruujde op in ein klein dörp aan de Roer. De aaj kirk die euver ’t veldj oetkeek vanoet häöre berg, de luuj röstig en geweun. In de lange, eindeloze zomers holp ich mien ajers in de mooshaof mit de erpele en de bone, sjoefele inne korte boks, zjwarte veut in sandale. Op ’t naojaor, es de sjool weer woor begos, raapde v’r kasjtaanjele inne bos. Vastelaovendj inne zaal, verkleid es kloon, mit balkebrie en nonnevotte. Sjperjes op ’t veurjaor. D’r woor weinig waat deej dinke aan de werrelt daoboete, d’r woor neet meer es dit kleine sjtökske aerd waat mich zo bekind woor. Wo ederein zich kos, en ederein dezelfde modertaal sjprook. Wo ich veulde wie mien veut zich langzaam vaszatte in de grondj dae ich sjoefelde.

(Ook te koop via Uitgeverij TIC)