Ooit, lang geleden, is er een voorvader geweest die zich vestigde in het kleine dorp aan de rivier waar ik opgegroeid ben. In mijn stamboom vond ik, heel ver terug, de naam van een Guillaume, hij moet het geweest zijn die zich vanuit Frankrijk settelde in het smalle, omlaaglopende straatje naar het rivierdal, onder het gelui van de klokken van de oude kerk.
Mijn familie is honkvast, al generaties lang wonen we op dezelfde plek, op de grond die door de tijd overging van ouder op kind op kind en die uiteindelijk het land werd waarop ik mijn jeugd doorbracht. Ik herinner me nog het opwaaiende stof op hete zomerdagen, als ik op mijn sandalen door het veld liep, en dat ik toen al wist: dit hoort bij mij.
In 2016 plantte mijn vader een wijngaard aan op deze grond. Pinot Blanc, Auxerrois, Solaris en Rondo. Het Franse bloed kruipt waar het niet gaan kan. Het duurt een aantal jaren voordat je voor het eerst opbrengst hebt van een wijnstok, tot die tijd is het wachten, werken en geduld hebben. Al in het eerste jaar vraten reeën een deel van het opkomende loof af, maar het kwam goed. Vorig jaar oogstten we met de hele familie, de kleinkinderen knipten met hun snoeischaar de druiventrossen alsof ze nooit iets anders gedaan hadden. Afgelopen weekend dronken we voor het eerst de gebottelde wijn, staand op het snijvlak tussen verleden en toekomst, op het land dat ons allemaal in het bloed zit.

We gingen naar Berlijn. Dat was op aandringen van de oudste dochter, veertien is ze, die een fascinatie voor het communisme heeft opgevat. We noemen haar daarom ook wel De Kommunist, en De Kommunist verweet ons dat we haar niet steunden in haar drang om de wereld te ontdekken, naar de oude DDR moest ze, om te zien waarover ze gelezen had, en de films die ze gezien had, en we waren trouwens hele slechte ouders dat we dat allemaal niet begrepen.
Dat lieten mijn echtgenoot en ik ons natuurlijk niet zeggen en zo reden we op een zonnige dinsdagochtend over de Kurfürstendamm de stad binnen.
'Je bent al een keer eerder hier geweest,' zei ik, terwijl ik keek naar de hoge hotels en de restaurantjes aan weerszijden van de straat.
Ze trok haar wenkbrauwen op.
Ik vertelde over vroeger, toen ik vaker in Berlijn kwam. De laatste keer was toen ik net zwanger van haar was en hondsmisselijk, ik had midden op de Kurfürstendamm staan kotsen, in een perkje bij een boom. Bratkartoffeln, die had ik namelijk net gegeten.
'Toen was ik er toch nog helemaal niet,' mopperde ze.
'Dat is maar net hoe je het bekijkt,' zei ik.
We parkeerden de auto en liepen de Friedrichstrasse in, daar plantten De Kommunist neer op Checkpoint Charlie. Met één been in West en één been in Oost. Ze las het bord met onder de Amerikaanse tekst de zin in Russische tekens.
You are leaving the American sector.
'En? vroeg ik. 'Voel je het communisme in de lucht hangen?'
Ik geloof dat het een beetje tegenviel, de schreeuwerige tourist-trap, maar dat kon ze natuurlijk niet zeggen.
We gingen naar het Mauermuseum, wandelden door Kreuzberg, aten een stuk taart en zaten een poosje in een parkje. 
'Wat vind je zo interessant aan het communisme?' vroeg ik.
Ze dacht even na.
'Het is zo anders dan wat wij hebben. Het is jammer dat het voor geen meter werkt, maar de ideologie is echt heel goed bedacht.'
Dat begreep ik wel. 
De rest van de week brachten we door in de minder toeristische gedeelten van de stad. We picknickten in De Botanischer Garten, vierden 1 mei op een gemoedelijk festivalletje, dronken biertjes in de Biergarten en wandelden over Tempelhof.
Op de laatste avond aten we wat met oude vrienden en na afloop liep ik alleen met haar terug naar het hotel. Het was donker aan het worden, de lampjes op een terras sprongen aan, een verlichte etalage in een boekwinkel. Ik bedacht dat de ontdekking van een ander politiek systeem mijn dochter over de grenzen had laten kijken van wat ze kende. 
'Lopen we gewoon samen door Berlijn, Genosse,' zei ik, ik stootte haar even aan en keek naar haar op, vijf centimeter groter dan ik.
Ze knikte en lachte even naar me.
Ineens voelde ik dat ik misschien niet heel veel langer kan voldoen aan wat ze zoekt, haar ogen gericht op iets dat voorbij mij ligt. Er heeft zich een honger in haar geopend, ze is nog lang niet klaar.
Dat is hoe het dus gaat.

.

Een prille Amsterdamse vriendin wilde met me mee gaan wandelen.
Nu wandel ik graag alleen. En áls er eens iemand met me mee mag dan luistert dat heel nauw, het is niet iets dat licht opgevat moet worden, samen door een bos lopen. 
'Weet je het zeker?' vroeg ik, en ik dacht bezorgd aan de Kalverstraat en het Damrak. 'Ik neem je namelijk mee het moeras in.'
'O leuk,' zei ze.
Ik wist niet zeker of ze begreep wat het in zou houden.
Bij het betreden van het moeras zat er een winterkoninkje op het pad. Hij keek ons aan en bleef zitten toen we erlangs liepen. De pluizen van de lisdodden waren over het water uitgewaaid, ik liep voorop en achter me hoorde ik het gesop van haar nieuwe laarzen. We klommen het talud op en stonden stil op de helling omdat we te veel te praten hadden om daarbij ook nog te kunnen lopen.
'Dit is mijn bijzonderste plek,' zei ik, toen we bij de bronnen kwamen.
Ze keek omlaag.
'Ben je hier wel eens op de grond gaan liggen?'
Nu kom ik al mijn hele leven bij de bronnen maar het was nog nooit in me opgekomen om er op de grond te gaan liggen.
Ik keek naar het bed van dorre bladeren, het leek me best prettig.
'Kom,' zei ze. En ze liep naar beneden, tot bijna aan de donkere, natte bodem. Ik wilde roepen dat dat gevaarlijk was maar deed het niet. Bijna beneden ging ze op haar rug liggen.
Ik deed hetzelfde.
Zo lagen we een poosje, het begon een beetje te regenen, kleine tikjes op onze voorhoofden.
Het heeft iets heiligs, samen wandelen.
Dat klinkt gek, maar toch is het zo.

Vorige week hing ik de ramen van de tijdelijke kast om naar de nieuwe. Het was mijn imker-doop, onder toeziend oog van mijn vader, die al imkert zo lang ik me kan herinneren.
De imme is de naam voor het volk met alles wat daarbij hoort, gezien als één organisme. De werkbijen, de koningin, de darren, de raten, de kast, maar ook degene die voor de bijen zorgt.
Mooi vind ik dat. En zo voelt het ook. Ze horen bij mij, en ik bij hen. Het is een beetje een mysterieuze relatie. Ik hoed ze, maar eigenlijk doen ze alles zelf, zoals ze dat al sinds mensenheugenis doen.
Telkens als ik naar ze kijk krijg ik het gevoel dat ze meer weten dan ik. Dan wij allemaal bij elkaar.
Soms ga ik op een stoel naast de kast zitten en dan kijk ik naar hoe ze uit de vliegspleet komen, wegvliegen, hoe andere bijen weer terugkomen, stuifmeel aan hun poten.
Het is het grootste geluk.